Bibliotheek Dael

Lomstraat 43, 5911 GM Venlo

In de Tweede Wereldoorlog was in dit pand aan de Gelderse Poort een kleine bibliotheek annex boekhandel gevestigd, genaamd De Boemerang. Uitbater was Jean Dael. Jan en zijn broer Leo raakten al vroeg na de Duitse inval op 10 mei 1940 betrokken bij het verzet. De woning boven de bibliotheek werd een ontmoetingsplaats voor het verzet en een doorvoeradres voor onderduikers en Engelse piloten. In mei 1944 werden Jean en Leo Dael door de Duitsers gearresteerd. Beiden kwamen om in het concentratiekamp Mauthausen.


Aan de Gelderse Poort 11 baatte Jean Dael vanaf 1936 een kleine bibliotheek uit met een boekhandel. De zaak droeg de naam De Boemerang omdat uitgeleende boeken hier weer terug dienden te komen. Jean was een man die niet tegen onrecht kon. Zo ergerde hij zich enorm aan de manier waarop de Duitse bezetter met allerlei groepen in de samenleving omging. Dat gold in het bijzonder voor de anti-Joodse maatregelen en de gedwongen tewerkstellingen. Het was dan ook niet vreemd dat Jean al snel na de Duitse inval op 10 mei 1940 betrokken raakte bij het verzet. Dat moet geen eenvoudige beslissing zijn geweest, want de bibliotheekhouder was de kostwinner in een gezin met zes kinderen. Zijn rechtvaardigheidsgevoel was kennelijk zo sterk dat hij er, ondanks het gevaar, voor koos om Engelse piloten en onderduikers tijdelijk onderdak te bieden boven zijn winkel.

Placeholder for Pand bibliotheek Dael 04 0273Pand bibliotheek Dael 04 0273

De Boemerang werd zo voor heel wat onderduikers een tussenstation. Piloten en andere vliegtuigbemanning moesten zo snel mogelijk het land uit en onderduikers gingen vanuit de Gelderse Poort naar veiliger geachte adressen. Ook diende De Boemerang als trefpunt van het verzet. Bij die illegale activiteiten was ook Jeans broer Leo betrokken. Leo Dael, die vier kinderen had, runde een taxibedrijf en werkte als nachtbewaker in een door de Duitsers als bureaugebouw gevorderde school.

Placeholder for Pand Dael vanuit Kl Kerkstraat img178Pand Dael vanuit Kl Kerkstraat img178

Doordat Jean een zaak had, viel het niet op dat er veel mensen over de vloer kwamen. Desondanks bleef hij voorzichtig. Als er gevaar dreigde, sliep hij vaker op de zolder van zijn buurman die een bakkerij had. Dat deed hij omdat de Duitsers bij voorkeur ’s nachts of ’s ochtends mensen arresteerden. Jean had echter niet in de gaten dat de bezetter en zijn handlangers op een gegeven moment vanuit de bovenverdieping van het huidige Grand Café Prins Bernhard, schuin tegenover de boekhandel, zijn winkeldeur observeerden. Dat werd hem noodlottig toen Toon Mooren, een pilotenhelper uit Vierlingsbeek die door de Duitsers werd gezocht, zich in zijn woning schuilhield. De Duitsers kwamen Mooren op het spoor en arresteerden hem in Daels woning op 12 mei 1944. Hij werd naar het politiebureau gebracht. Hier ondernam een knokploeg van het verzet nog een vruchteloze poging om hem vrij te krijgen. Het verzet wilde Mooren uit de handen van de Duitsers krijgen, omdat hij te veel wist en de kans bestond dat hij tijdens een gewelddadig verhoor zou doorslaan. Op 17 mei gingen knokploegleden uit Nijmegen in gezelschap van lokale verzetsmensen naar het Venlose politiebureau. Hier ontstond een schietpartij, waarbij een wachtmeester ernstig gewond raakte en korte tijd later overleed. De overvallers staakten hierop hun bevrijdingspoging.

Een week na de arrestatie liet politiecommissaris Otto Couperus de gebroeders Dael arresteren. Hij was waarschijnlijk over hun illegale activiteiten op de hoogte gebracht door een celgenoot van Mooren. Jean Dael kwam in Mauthausen terecht, waar hij op 9 maart 1945 overleed. Zijn broer Leo en Toon Mooren bezweken in hetzelfde kamp op respectievelijk 1 en 5 maart 1945. Jean Dael werd 36 jaar, Leo 37 en Toon Mooren 21. Venlo werd op 1 maart 1945 bevrijd.

Placeholder for Venlopartners 300725 erfgoedroute 25Venlopartners 300725 erfgoedroute 25

Je raakt niet uitgekeken in Venlo

Erfgoud

Middeleeuws dubbelhuis

Gasthuisstraat 13-15

Placeholder for Gasthuisstraat 13 15 030821 02Gasthuisstraat 13 15 030821 02
Erfgoud

Sint Martinusbasiliek

Grote Kerkstraat

Placeholder for St Martinusbasiliek 100322 09St Martinusbasiliek 100322 09
Erfgoud

St. Jacobskapel

Maasschriksel 56

Placeholder for St Jacobskapel 100322 01St Jacobskapel 100322 01
Locatie

Verdedigingswerken | Tegelpoort

Placeholder for ERFGOUD Verdedigingswerk hoofdfoto roermondsepoort ingangERFGOUD Verdedigingswerk hoofdfoto roermondsepoort ingang
Locatie

Verdedigingswerken | Helpoort

Placeholder for ERFGOUD Verdedigingswerk hoofdfoto Helpoort GeldersepoortERFGOUD Verdedigingswerk hoofdfoto Helpoort Geldersepoort
Erfgoud

De Coöperatie

Kerkstraat 31-39

Placeholder for Venlopartners 010524 Keramiekroute 07Venlopartners 010524 Keramiekroute 07